Анастасія Сцяпанаўна ведае вайну не па карцінках і не з кніжак. Ёй было 17, калі немцы вывезлі ў Германію. Прышла павестка. А у ёй напісана:за няяуку на зборны пункт расстрэл ўсёй сям'і. Так што ніхто не рызыкаваў. Тым больш, што мы, бераставічанскія, ведалі, што расстрэл - не пустая пагроза. У вёсцы расстралялі 9 чалавек: падпольшчыкаў з КПЗБ. Гэта было страшна. Спачатку нас павезлі ў Гродна, там усё прайшлі камісію. Здаровых пагрузілі ў вагоны і павезлі ва Усходнюю Прусію. Прывезлі нас у Інстэрбрук, цяпер горад Чарняхоўск. Паставілі строем перад размеркавальнай камісіяй. Немец падыдзе, палкай гумавай паверне цябе, каб з усіх бакоў тавар паказаць... Меня ўзялі, калі ўжо выбару больш не засталося ў звычайную нямецкую вёску. Як пачаў набліжацца фронт, гаспадароў эвакуіравалі на захад. Потым і нам прыйшоў загад ехаць туды на падводах. Акрамя нас, былі там і яшчэ такія самые ўцекачы. Пераначавалі мы там тры ночы, а раніцай чуем: По-руску гавораць. Гэта былі разведчыкі.